موضوع : فتنه

سوره : یونس - آیه : 83

آیه :  فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلاَّ ذُرِّیَّةٌ مِّن قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ

 وَمَلَئِهِمْ أَن یَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ

ترجمه : از بیم آزار فرعون و مهتران قوم او ، جز گروهی از آنها به موسی ایمان ، نیاوردند و فرعون در زمین برتری می جست و او از گزافکاران بود

تفسیر

    سومین مرحله مبارزه موسى با طاغوت مصر در این آیات مرحله دیگرى از داستان مبارزات انقلابى موسى و فرعون منعکس شده است . در آغاز وضع نخستین گروه ایمان آورندگان به موسى را بیان مى کند و مى گوید

الف -(فما آمن لموسى الا ذریة من قومه ) بعد از این ماجرا تنها گروهى که به موسى ایمان آوردند، فرزندانى از قوم او بودند

ب - (على خوف من فرعون و ملائهم ان یفتنهم )این گروه کوچک و اندک که به مقتضاى ظاهر کلمه ذریه ، بیشتر از جوانان و نوجوانان تشکیل مى شدند، تحت فشار شدیدى از ناحیه فرعون و اطرافیانش قرار داشتند، و هر زمان از این بیم داشتند که دستگاه فرعونى با فشارهاى شدیدى که روى مؤ منان وارد مى کرد، آنان را وادار به ترک آئین و مذهب موسى کند(ایجاد فتنه توسط فرعون وفرعونیان)

ج- چرا که(و ان فرعون لعال فى الارض ) فرعون مردى بود که در آن سرزمین برترى جوئى داشت.

د- و(و انه لمن المسرفین ) اسرافکار و تجاوز کار بود و هیچ حد و مرزى را به رسمیت نمى شناخت.

 ه -  در هر انقلابى نخستین گروهى که به آن جذب مى شوند، جوانان هستند، گذشته از اینکه قلبهائى پاکتر و افکارى دست نخورده دارند، شور و جوشش انقلابى در آنها بیشتر است ، به علاوه وابستگیهاى مادى که بزرگسالان را به محافظه کارى و ملاحظات مختلف دعوت مى کند در آنها نیست ، نه مال و ثروتى دارند که از ضایع شدن آن بترسند، و نه پست و مقامى ، که از به خطر افتادنش وحشت کنند! بنابراین طبیعى است که این گروه بسیار زود جلب و جذب به موسى بشوند، و تعبیر ((ذریه )) بسیار با این معنى متناسب است .

و- نکته دیگرى که در اینجا باید به آن توجه کرد این است که منظور از ((فتنه )) که از جمله ان یفتنهم استفاده مى شود، منحرف ساختن از دین و آئین موسى بر اثر تهدید و ارعاب و شکنجه بوده است و یا به معنى هر گونه تولید ناراحتى و درد سر اعم از دینى و غیر دینى است .

ز- به هر حال موسى براى آرامش فکر و روح آنها با لحنى محبت آمیز به آنان گفت : ((اى قوم من اگر شما به خدا ایمان آورده اید، و در گفتار خود و ایمان و اسلام خود صادقید، باید بر او توکل و تکیه کنید)) از امواج و طوفان بلا نهراسید، چرا که ایمان از توکل جدا نیست (و قال موسى یا قوم ان کنتم آمنتم بالله فعلیه توکلوا ان کنتم مسلمین ).

ح- در هرزمان فتنگران گرگ صفت در لباس میش ظاهر می شوند وبا مظلوم نمایی توطئه می کنند ودر صدد انحراف توده مردم بویژه جوانان برمی آیند واگر با این روش موفقیتی نیابند با تهدید وارعاب برای مردم دردسر سازی می کنند.

ط-اگر مردم در گفتار خود و ایمان و اسلام خود صادق باشندو برخدا وند توکل و تکیه کنند از فتنه ها درامان خواهند بود

ی- بصیرت عامل مهمی در بیداری وهوشیاری وانتخاب حق از باطل است حضرت امام صادق (ع) می فرماید کسی که بدون بصیرت در مسیری قدم بر می دارد مانند کسی است که بیراه میرود. براین اساس علما وبزرگان قوم باید در آگاهی وبصیرت دهی مردم از هیچ کوششی دریغ ننمایند.