موضوع: نفاق

آیه:صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَرْجِعُونَ (سوره بقره ،آیه 18)

ترجمه:آنان (از شنیدن حقّ) کر و(از گفتن حقّ) گنگ و(از دیدن حقّ) کورند، پس ایشان (بسوى  حقّ) باز نمى‏گردند  .

شرح وتوضیح:

   این آیه اشاره به ویژگی منافقان است واژه نفاق، با نزول قرآن، مفهومی نو و البته مرتبط و متناسب با معنای لغوی خود پیدا کرد؛ معنایی که تا پیش از بعثت، در میان عرب جاهلی رایج و شناخته شده نبود. ابن منظور درباره تغییر یافتن معنای این واژه در قرآن می‌گوید: «نفاق اصطلاحی اسلامی است که عرب با معنای مخصوص آن، یعنی پنهان نمودن کفر و اظهار ایمان آشنا نبود، گرچه اصل این واژه در لغت معروف بوده است». (ابن منظور، 2005م: ج14، 327)

 عناصر اصلی موجود در اصطلاح «نفاق»، دو چیز است: «اظهار» و «کتمان»؛ یعنی منافق سکه‌ای دو رو است که یک رویش، آشکار کردن ایمان و روی دیگرش، پنهان کردن کفر است. اهمیت این دو عنصر اصلی به اندازه‌ای است که باید با هم در بررسی عوامل نفاق لحاظ شود. در روایتی از پیامبر اکرم (ص) آمده است که: سَریرَتهٌ عَلانِیَتَه فَهُوَ مُنافق؛ کسی که باطنش با ظاهرش متفاوت باشد، منافق است.» (مجلسی، 1403هـ.ق: ج69، 207 و 208)

دراین آیه پس از اشاره به ویژگیهای منافقین تأکید می کند که آنها کر هستند و گنگ و نابینا ، و چون هیچیک از وسائل اصلی درک حقایق را ندارند از راهشان باز نمی گردند ( صم بکم عمی فهم لا یرجعون ) .

پیام های اصلی این آیه به شرح زیر می باشد.(تفسیر نور)

1-     نفاق، انسان را از درک حقایق و  معارف الهى باز مى‏دارد. «صم بکم عمى»

2-     کسى که از عطایاى الهى در راه حقّ  بهره نگیرد، همانند کسى است که فاقد آن نعمت‏هاست. «صم بکم عمى»

3-     حقّ ندیدنمنافقان دو دلیل دارد: یکى آنکه فضاى بیرونى آنان تاریک است؛ «فى ظلمات» ودیگر آنکهخود چشم دل را از دست داده‏اند. «صم بکم عمى»

4-    منافقان، لجاجت و تعصّب دارند. «فهم لا یرجعون»